WIND OF CHANGE
hoofdstuk 57. ZACHTMOEDIG EN INDRINGEND #1
HET BEELD: twee keer het trigram van de Wind. Een verdubbeling van de wind. Doelt het boek hier op een zomers briesje dat uitgroeit tot een stormwind? Of is ‘Wind onder en Wind boven’ een schetst van de winden die dicht over het aardoppervlak waaien en met daar boven de winden hoog in de atmosfeer? Of wil het boek met de verdubbeling een of meer van de karakteristieken van wind benadrukken: zachtmoedigheid, indringend vermogen, het maken van verbinding of het vermogen tot verspreiding?
Alle hoofdstukken van de I Ching beschrijven verandering. Niets blijft zoals het is en geen enkel hoofdstuk noteert het bereiken van het ultieme, het perfecte mens-zijn of de vervulling van een ideale samenleving. De slinger zoekt de balans, maar zo gauw die gevonden is, schiet hij door naar een volgende extreem, blijft even stil in het luchtledige hangen, en keert zijn beweging. Overgang, transformatie, wisseling, changement, ommezwaai, variatie, evolutie, revolutie, aanpassing, bijstelling, verbetering, correctie, omslag, afwisseling, omkering, spiegeling, verdraaiing, kentering, metamorfose, modificatie, wijziging, reformatie, contra-reformatie, camouflage, assimilatie, gedaantewisseling, transmutatie, ontpopping. Mis ik nog een gedaante van de verandering?
In den beginne was er een idee, een flits, een creatieve vonk - en zodra die weerklank vond, volgde er een niet te stuiten opeenvolging van mutatie en verandering. Voor de vonk en de weerklank: zie respectievelijk hoofdstuk 1. Creatie en hoofdstuk 2. Respons. En dan volgen 60 hoofdstukken vol gedaantewisselingen, omkeringen en spiegeling.
Stel je voor dat het Boek van Verandering zou eindigen met Utopia. Er klinkt geen enkele wanklank meer. Tegenstellingen hebben elkaar omarmd. Alle zes lijnen staan op de juiste plek. Op de onderste, de eerste plaats van het hexagram staat een yang lijn - als een eerste aanzet, een startschot. Gevolgd door een yin lijn, de verbeelding van de juiste respons. Daarboven weer een yang lijn: een herbeginnen. Gevolgd door yin, een nieuwe rustpose. Een volgende yang op de vijfde plaatse en tenslotte als eindnoot een yin lijn. Actie-respons, actie-respons, actie-respons. De perfecte afwisseling der dingen. Er valt niets meer te wensen over. De zevende hemel.
Maar het bovenstaande is niet de beschrijving van het afsluitende hoofdstuk, nr. 64 - het is die van het voorlaatste, nr. 63. Perfect. Alle lijnen zijn volgens hun bestemming ingevuld. Het muziekstuk heeft na talloze modulaties en omzwervingen uiteindelijk zijn grondtoon gevonden. De verloren zoon is teruggekeerd. Eind goed, al goed. Maar dat had je gedacht! Daar is plotseling een dissonant van jewelste. De harmonieuze finale is opeens verdwenen. De hoop op een veilige thuiskomst, deze keer voor altijd, blijkt een illusie. Alle zes snaren zijn ontstemd. Niet veel, maar dat maakt de valsheid alleen maar schrijnender. Het venijn zit in de staart: na de heerlijkheid van hoofdstuk 63 volgt 64. Terug naar Af. En je ontvangt geen €200.
De eerste plaats van het hexagram - een frisse start verbeeldend - wordt ingenomen door een passieve yin lijn. Ik kreeg een briljant idee, maar vergat een notitie te maken en nu is die verdwenen. Een uitgelezen mogelijkheid liet ik voorbij gaan. Het startschot gemist, niet met mijn koppie erbij.
De tweede plek is bestemd voor respons, maar daar staat nu juist een yang lijn. Rust is geboden voor herstel en om tot inzicht te komen. Maar in plaats van rust is er luidruchtig vermaak en wordt de tijd gevuld met lege entertainment. Alle zes plaatsen van het hexagram worden tegengesteld aan hun natuur ingevuld. Niet op één, niet op twee, op alle plekken klinkt een valse toon. Een kunst op zich. ‘Not only the wrong planet, you got the wrong solar system!’
… tot uiteindelijk alle plaatsen op een manier worden ingevuld, die vloekt met wat werkelijk gevraagd wordt.
In hoofdstuk 64 sluit de cirkel van opeenvolgende verandering: Terug naar Af. Er zit niets anders op dan weer opnieuw te beginnen. Weer het vonken tussen de twee archetypen van het ‘Idee’ en de ‘Respons’ en het wiel van verandering gaat opnieuw draaien. Niks happy ending, het leven gaat onverbiddelijk verder.
Als er een hoofdstuk is dat het fenomeen van verandering het best verbeeldt, is dat wellicht 57. Wind. De wind brengt een teveel naar plaatsen waar tekort is. De wind verspreidt en verdunt. Een eerste lentewind of een stilte voor de storm kondigen de verandering aan. Zonder tegenwind geen groei en zonder meewind geen hoop. Stel je een windstille natuur voor. Geen bestuiving en geen verspreiding. Geen geur, geen afkoeling. Geen regen, geen seizoenen. The wind of change. En voor wie dacht dat het wel ophield bij een zuidwester en een oostenwind met kwallen:
Aeolus, the Greek god of wind. Ephrachis, the Roman god of the southwest wind. Ammonet, the Egyptian goddess of north wind slash childbearing. Anzu, the Sumerian god of the southwest wind and thunder. Kilo, the Roman god of the north wind. Hara Tio Tio, the Polynesian god of tornadoes. Pora, the Greek goddess of the morning wind. Auster, the Roman god of south wind. Ace, the Armenian demon who embodies the wind. Bacchus, Mayan god of the four winds. Aureus, the Greek god of north wind. Breath of winds, Iroquois god of winds. Bucca, Finnish goblin of the wind. Beluga, Aboriginal god of wind. Chao, Mayan god of lightning, rain, thunder, and wind. Qipao, the Chinese god of wind. Chou, the Chumash goddess of wind and rain. Khomboi, Coat tree sheep, Uribian goddess of winds, storms, and floods. Korus, Roman god of the northwest wind. Godda, Slavic god of the west wind. The Daegwanoan Yen, the Seneca personification of the whirlwind. The Joji, Iroquois god of the west wind. Icalcho, the Nyquirian god of wind. Iguay, the vast god of the south wind. Ehekado, Aztec god of wind. Elil, the Akkadian god of wind and earth. Elnebiru, Spanish lord of the tempest. Enlil, the Mesopotamian god of wind. Eurus, Greek god of east wind. Pah-Athir, Samoan god of wind. Thavonius, Roman god of west wind. Feiliang, Chinese god of wind. Teng Bo, Chinese god of earl of wind. Teng Popo, Chinese goddess of wind. Visagha, Polynesian god of light and gentle breeze. Bong Shi Hai, Taiwan god of wind. Pugin, Shinto god of wind. Gao, Iroquois god of wind. Guabansex, Caribbean goddess of winds and rain, Ha-hai-tan-kya, the Zuni god of the north wind…
Uit: Drifting Off with Joe Pera: A Sleep Podcast: Season 2 Ep 1: Wind
Wanneer iets is afgesloten van zijn omgeving sterft het. De wind penetreert en brengt de buitenwereld naar binnen. De wind kent geen grenzen. Wat ver af lijkt, wordt met de wind meegevoerd en is binnen de kortste keren binnen handbereik.
Twee weken geleden fietste ik over de dijk. Een dun windje uit het zuiden. Lang niet sterk genoeg voor schuim op het water, wel een mooie gerimpelde waterspiegel.
Thuisgekomen zoomde ik uit via een favoriete app (Windy), om iets van de herkomst en bestemming van deze onopvallende januari bries te weten te komen.
De foto van de waterrimpels maakte ik bij het oranje rondje. Toen ik daar stond dacht ik al: zat er niet iets Portugees in de lucht? Rook ik misschien een flard pasteis de balcalhau'? Of een zweem pasteis de nata uit de schoorsteen van de bakkerij in Belém? En was het echt deze onschuldige koele bries, die het water nauwelijks had doen rimpelen, die iets verder naar het noorden opgenomen werd in een wilde rondedans rond Ierland?
wind* [luchtstroming] {wint, wijnt, went 1201-1250} oudsaksisch, oudfries, oudengels wind, oudhoogduits wint, oudnoors vindr, gotisch winds; buiten het germ. latijn ventus, welsh gwynt, litouws vėjas, oudkerkslavisch vetrŭ, hettitisch huwanteš, oudindisch vāta- [waaiend]; van dezelfde stam als waaien. De uitdrukking iets in de wind slaan [het veronachtzamen] betekent eig. ‘aan de wind overgeven, het laten wegwaaien’. De uitdrukking er de wind onder hebben werd oorspr. gebruikt voor bladeren die voortgejaagd werden door de wind.
P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen
Hoofdstuk 57 vraagt om nog veel meer reflectie, dus: wordt vervolgd …
Dank, Peter. Deze ging helemaal door me heen en blijft me nog een tijdje bewegen🙏.