hoofdstuk 16. INTENSITEIT #1
over een glijdende schaal
HET BEELD van twee trigrammen: Aarde beneden, Donder boven. De ontvankelijkheid van de Aarde gecombineerd met de opwinding van de Donder. Een vuurwerk show, een openingsceremonie, een fantastische circus voorstelling, een spetterend feest. Donder boven Aarde is het beeld van Intensiteit.
HET BEELD van het hexagram: één yang lijn tussen vijf yin lijnen - één centrale bron van vermaak, één spreker, die dankbaar gehoor vindt in zijn omgeving. Een trendsetter, een spreekstalmeester, een politicus op verkiezingspad, een volksmenner, een donderende speech. Je weet: niets is vluchtiger dan mode en trends, niets is dunner dan de politieke beloftes. Maar ja, het klonk allemaal wel heel goed, en iedereen was enorm enthousiast. Als de beleving intens is, dan wil je er bij zijn, dan volg je!
Vooraanstaande I Ching vertalingen gebruikten voor dit hoofdstuk namen als Enthousiasme en Geestdrift, Verrukking en Genot. Wat ze gemeen hebben met elkaar, is dat ze in alles de tegenpool zijn van het voorgaande hoofdstuk 15. Bescheiden. Dat werd verbeeld door een Berg onder de Aarde: vermogens, talenten en kwaliteiten die bewust op de achtergrond worden gehouden. Dit hoofdstuk, Intensiteit, beschrijft juist dat wat zich in alle openbaarheid toont, wat in de schijnwerpers gaat staan en enthousiasme en opwinding wekt.
Richard Rutt koos in zijn I Ching vertaling voor een afwijkende naamgeving voor dit hoofdstuk: Olifant. Een gedeelte van het Chinese karakter Yú representeert een steigerende olifant, een dier dat oorspronkelijk in het bosrijke zuidwesten van China voorkwam. Een olifant als symbool van het opwekken van enthousiasme, toen al, in het oude China, en later weer, in circus Sarassani en Toni Boltini, en in menig dierentuin.
The ideograph of this gua (hexagram) is a very old form consisting of two parts. The left portion is an ideograph of yü, which means hand out or give something away. There are two hands at the top and a vertical straight line connected to the lower hand, representing the arm. Between the two hands there is a little object. Taken as a whole it is a picture of the act of giving and receiving. The right portion of the ideograph represents an elephant, xiang. The elephant is standing upright on two rear legs with the tail touching the ground. The two front legs are held up in the air. The head of the elephant is looking forward with the long trunk curling upward. In the past there were elephants in the southern part of China, though they no longer exist there. In southern China, elephants were trained to help workers carry heavy things, but in the north they were trained for the purpose of giving people pleasure and delight. People performed a kind of dance known as the elephant dance, which King Wu was fond of. The two parts of the ideograph together mean delight—enjoyed by oneself or given to others.
Alfred Huang - The Complete I Ching
Ik gaf jarenlang mijn lessen in een 19de-eeuws gebouw net buiten het centrum van Amsterdam. Het was oorspronkelijk in gebruik geweest als opslag voor haver en ander voedsel voor paarden, in een tijd dat die een onmisbare schakel van het transport in de stad vormden. Direct naast de poort van het gebouw was een grote weegbrug geconstrueerd, waarop het binnenkomende en uitgaande graan en andere producten gewogen konden worden. Later, toen paardenkracht was vervangen door gemotoriseerd verkeer, werd het gebouw voor andere doeleinden gebruikt, maar de grote weegschaal bleef en kreeg een andere, wel heel bijzondere functie. Het was de enige weegschaal die groot genoeg was om de olifanten van het nabijgelegen Artis te wegen. Eens per jaar liep een van die olifanten, onder begeleiding van een verzorger, over de Plantage Middenlaan, de Sarphatistraat en de Weesperzijde naar de weegschaal om gewogen te worden. ‘s Ochtends heen en ‘s middags weer terug naar huis.
Maar zo'n grote weegschaal hadden ze bij Artis natuurlijk niet. Daarom was er een afspraak met een garagehouder op de Weesperzijde, ze mochten zijn weegbrug gebruiken. En dus liep Willem samen met een olifant door de stad. ‘Je pakt 'm gewoon aan z'n oor, voor de rest liep 'ie gewoon los. Het was een getrainde olifant uit India, die kon je gewoon meenemen.’
klik hier om het korte interview met voormalig Artis dierverzorger Willem Meijlink te zien - NHNieuws
Wat een opwinding moet er zijn geweest op die dag! Je ziet het voor je, de olifant met een stoet kinderen achter zich aan. Met de fanfare mee! Enthousiasme doet volgen. Dus op hoofdstuk 16. Intensiteit volgt hoofdstuk 17. Volgen.
Maar stel, er komt iedere dag een olifant voorbij - na een tijdje heb je het wel gezien. Of het moet een hele kudde van die dieren zijn - maar op den duur went dat ook, olifanten in de straat worden onderdeel van de alledaagse sleur. En zou het de verveling doorbreken als ze allemaal trompetterend langs zouden paraderen, met allemaal een aapje op de rug, of af en toe een stukje lopend op de achterpoten? Het moet steeds gekker en extravaganter om de geest nog te prikkelen. Voor één gewone grijze olifant op maandagochtend vroeg, daar kom ik niet meer mijn bed voor uit.
De menselijke geest raakt nu eenmaal snel gewend aan het ongewone en opwindende en vraagt naar meer en sterker vermaak om niet afgestompt te raken, een zucht naar een steeds hogere intensiteit. Of het nu gaat om olifanten, vuurwerk, chocola, applaus, likes, sex, drank, muziek, bungeejumpen of reizen - het aanvankelijke vrijkomen van feel-good hormonen blijft bij herhaling van dezelfde gebeurtenis uit. Al gauw gaat de geest op zoek naar sterkere stimuli om de opwinding van die geweldige eerste keer nog een keer te mogen meemaken. Oh … die eerste keer, die eerste olifant, die eerste zoen, dat eerste applaus!! Wat volgt is een vurig verlangen om om het genot, de sensatie van de eerste keer te reproduceren. Onschuldige en oprechte opwinding laat zich volgen door een dwangmatig zoeken naar herhaling. Eén enkele grijze olifant is niet meer genoeg voor een dopamine rush.
Delight has become our own version of an omen: if it feels right, if everyone gets excited, if the crowed is roaring and the fireworks are exploding, we think we are doing the right thing. Popularity has become the standard for everything we do. Entertainment, eating until we are bloated, chasing the wild colors of circuses and the loud music of our favorite singers—all these are our new standards. Yes, we should be passionate about our lives, we should feel involved, and we should choose a life path that makes us feel absolutely terrific. Our problem is our central subject: change. When we lose enthusiasm, or when we fail to combine our enthusiasm with wisdom, we become confused and lose our balance. The most significant trouble in measuring ourselves against delight is actually those who enjoy it: us. We grow tired of the delightful. Where we once loved the storytellers, we may one day judge them dreadful and dull. Where we once chased after beautiful lovers, we may one day find them ugly and tiresome.
The Living I Ching- Deng Ming-Dao
De beleving van vrijheid die kwam met een kampeervakantie in een piepklein tentje werd gevolgd door een herbeleving van die vrijheid tijdens een volgende vakantie in een iets groter tentje. Na een aantal decennia is er een stimulus van een fancy camper nodig om dezelfde mate van vrijheid en genot op te roepen. De eerste grijze olifant onder de televisietoestellen verloor al gauw zijn magie en moest om eenzelfde sensatie op te wekken, vervangen worden door steeds glimmender exemplaren. En in de winkel werd het aanbod steeds diverser, de keuze groter - de klant vraagt er nu eenmaal om.
Neem een paar stappen terug om de glijdende schaal van enthousiasme, genot en intensiteit goed te kunnen zien. Om het fascinerende mechanisme van de ‘shifting baseline’ te kunnen waarnemen. Was het werkelijk de klant die naar de gadgets vroeg?
Of laat dr Anna Lembke over dit fenomeen spreken. Ze schreef Dopamine Nation en weet als geen ander duidelijk te maken dat verslaving niet het exclusieve domein van een junk is. In ieder van ons is het neuro-hormonale mechanisme werkzaam dat ons naar herhaling van plezierige ervaringen doet verlangen (en ons doet wegrennen van de dreigende herhaling van onplezierige ervaringen).
Het mechanisme van het zoeken naar een steeds hogere intensiteit vraagt om matiging, het vermogen te kunnen blijven genieten van een enkele grijze olifant die jaarlijks op een ochtend door je straat komt lopen. Ook als die ‘s middags op de weg terug naar huis nog een keer langs loopt.
Je bent van harte welkom om hier een reactie of idee achter te laten naar aanleiding van deze post!