hoofdstuk 14. EEN GROTE OOGST #2
over een nieuwe oogst
Gisteren, op Oudjaarsdag, een post over een overvloedige oogst in de verleden tijd. Vandaag, op Nieuwjaarsdag, het vervolg: over de oogst in de toekomst.
HET BEELD van twee trigrammen: onder de Hemel, boven Vuur. De zon staat hoog aan de hemel. De droge warmte van de nazomer laat vruchten en zaad rijpen. Dikker, zwaarder en zoeter worden ze. Wanneer je de tijd neemt, en door je oogleden heen kijkt, kun je hun verleden verschijning zien. Het nog groene fruit, een verdikte vruchtbodem, een open bloem, stamper en meeldraden. En ook: insecten en wind, de zon en voorjaarsregen, tere transparante blaadjes, de nog gesloten blad- en bloemknoppen. De kale bevroren natuur in de winter. Ziektes, knagers en steeds weer aanpassingen aan elkaar. Alles wat is, heeft geschiedenis, heeft talloze voorgangers, verborgen redenen en noodzaak. Om het de oogst van het ene mogelijk te maken, is al het andere onontbeerlijk.
Het meest verkochte artikel in de supermarkt is de banaan. De Cavendish banaan. Om over de wereld aan de vraag te kunnen voldoen, wordt deze op onwaarschijnlijk grote schaal vermeerderd. Zij het slechts in kwantitatieve zin: per jaar wordt er 50 miljard ton aan Cavendish bananen verbouwt, verscheept en verkocht. Er is echter geen enkele vermeerdering in eigenschappen, smaak en uiterlijk. Al deze - 50.000.000.000 ton x 1000 kg x 5 bananen in een kilo = 250.000.000.000.000 - Cavendish bananen per jaar zijn genetisch identiek. Qua aantal: een grote oogst. Qua diversiteit: al die oneindig veel bananen zijn klonen van elkaar. De Cavendish heeft geen mogelijkheid meer om zich te ontwikkelen en zich aan te passen aan wisselende omstandigheden en ziekten, zoals de gevreesde TR4 schimmel.
Genoeg reden te meer om de diversiteit aan botanische bananensoorten - en daarmee de genetische diversiteit en potentieel weerstandsvermogen - te beschermen en te behouden. Geschat wordt dat er wereldwijd meer dan duizend variëteiten zijn.
The world's largest collection of banana diversity isn't in one of the regions where most bananas grow - in South East Asia, Africa or Latin America. It's in Belgium. The University of Leuven is home of the International Musa Germplasm Collection ('Musa' being the genus the banana belongs to). This is a living treasury of more than 1,500 types of banana with a bewildering array of sizes, colours and flavours. The Blue Java from Indonesia has a soft, unctuous texture and tastes of vanilla ice cream, while the Ele Ele banana, one of the plants introduced to Hawaii by South Pacific settlers, is picked green and cooked as a vegetable. Some types of banana taste like strawberries or apples; some have fuzzy skins; and one Chinese banana is so aromatic it's been given the name Go San Heong, meaning 'you can smell it from the next mountain. Yet despite all its diversity, the banana is the fruit example par excellence of crop monoculture (crops of single variety).
Eating to Extinction - Dan Saladino
De bedreiging voor een grote overvloedige oogst zijn talrijk: conflicten, klimaatverandering, monocultuur, monopolies in en mondialisering van zaadhandel en meer. Wat voor de appel en de banaan geldt, is even waar voor tarwe en rijst, aardappelen en kolen. Er is actie nodig om de soortenrijkdom van onze voedingsgewassen te waarborgen. Door de oorspronkelijke habitat van de oervormen van de gewassen te beschermen. Door de talloze lokale variëteiten in tuinen en op kleine akkers en boomgaarden te inventariseren en te koesteren. En door zaden te verzamelen en veilig op te slaan.
Zoals in vroeger dagen alle beschikbare geschreven wijsheid en kennis werd verzameld en samengebracht in de Grote Bibliotheek van Alexandrië, werd het nu de hoogste tijd om een grote mondiale zaden bibliotheek op te richten.
Op de ruige open vlakte van de Spitsbergen, in het uiterste noorden van Noorwegen, onherbergzaam poollandschap, staat een vreemd eenzaam deurportaal. Het is de ingang van de Svalbard Gobal Seed Vault. Diep verborgen in de permafrost - seismologisch stabiel, ver weg van de grootstedelijke hectiek en politieke en economische hotspots - ligt een reusachtige koel- en vrieskist. Het werd na een lang voortraject in 2008 geopend en huis op dit moment zaden van 1,2 miljoen variëteiten aan voedingsgewassen.
Er liggen 200.000 soorten rijst (wà à à t! ik dacht dat je kon kiezen tussen witte rijst en nasi, en dat was het!) 4500 soorten aardappels (echt? ik kende een kruimige en een vastkokende, een voor chips en een voor frites, dan heb je het wel gehad), 3000 kokosnoot variëteiten, 35.000 soorten mais, en maar liefst 125.000 soorten tarwe!
… Just some of them are being used in agriculture. Sometimes, globally just one species remains being used, as is the case with bananas. When a disease strikes, all plants will be vulnerable, as they share the same immune system, with the risk of extinction. The vault is therefore not only providing a backup population, but also provides substitutes with different immune systems or other characteristics, enabling us to react on food supply threatening events. Alternative seeds might have the traits that we need in the future to adapt our food production to a changed environment, temperature or soil.
En ten slotte dit nog. Het voorgaande hoofdstuk 13 draagt de titel Gelijkgezinden. Duidt dat op mensen met dezelfde interesses en voorkeuren, die dezelfde clubkleuren dragen, op dezelfde partij stemmen, of die in dezelfde complottheorie geloven, of heilig geloven in vooruitgang en technologie, een groep mensen die allemaal in eenzelfde bubble zitten? Ik denk niet dat dat hier met Gelijkgezinden bedoeld wordt.
Gelijkgezinden duidt op de hele mensheid, en heel specifiek het vermogen om elkaar te vertrouwen en samen te werken. Alles wat je op dit moment om je heen ziet, is het resultaat van het bouwen op elkaars ervaringen - het delen van uitvindingen en vooral ook het leren van de missers. We staan op elkaars schouders. Generatie na generatie geeft het stokje aan elkaar door, meestal zonder daar bewust van te zijn. Gelijkgezinden is het diepste kenmerk van de mens: cumulatieve cultuur.
Zonder cumulatieve cultuur waren er geen 200.000 soorten rijst en 125.000 soorten tarwe geweest. Geen verbijsterende diversiteit aan appels en bananen. Zeker, de dreigende teloorgang van die rijkdom is een misser, een collectieve misser. Maar de mens gaat nooit bij de pakken neerzitten. Een Grote Oogst was het resultaat van Gelijkgezinden. Projecten als de Svalbard Global Seed Vault is dat ook.
wordt vervolgd …